Journalisten horen niet thuis in de rechtszaal

Voor de moord op de Maltese journaliste Daphne Caruana Galizia, werden maar liefst 42 rechtszaken tegen haar aangespannen om haar tegen te werken. Een tragisch voorbeeld van de manier waarop zulke rechtszaken, zogeheten SLAPPs (strategic lawsuits against public participation), gebruikt worden om journalisten die onderzoek doen naar misstanden of belangenverstrengeling, monddood te maken.

We moeten dit soort praktijken in Nederland voorkomen. Daarom is het goed dat de Europese Commissie vandaag – na een voorzet van het Europees Parlement dat hierover in november 2020 een initiatiefrapport aannam – een voorstel presenteert om SLAPPs tegen te gaan.

Op de redactie, niet in de rechtszaal

Lara Wolters is nauw betrokken bij de initiatiefwet vanuit de Commissie Juridische Zaken. “Journalisten moeten meer juridische en financiële ondersteuning krijgen en de aanspanners van dit soort rechtszaken moeten kunnen worden bestraft”, vertelt Lara. Ook willen we regels tegen smaadtoerisme.

“Daarvan is sprake wanneer iemand kiest om een rechtszaak in een lidstaat aan te spannen die het minst gunstig is voor journalisten. Het mag niet zo zijn dat journalisten bewust worden tegengewerkt onder het mom van laster. Journalisten horen thuis op de redactie, niet in de rechtszaal.”

Kernvoorwaarde van een democratische rechtsstaat

“Persvrijheid is een van de kernvoorwaarden van een democratische rechtsstaat”, gaat Thijs Reuten – rechtsstaat-woordvoerder van de PvdA-Eurodelegatie – verder. “Journalisten moeten de macht kunnen controleren en SLAPPs zijn een steeds vaker gebruikte methode om dit te voorkomen.”

“Dat mogen we niet laten gebeuren – in de eerste plaats vanwege de positie van media zelf, maar ook omdat we de rechtsstaat in Europa veel beter moeten beschermen. Dit voorstel is een belangrijke stap.”