Wegkijken mag nooit

40.000. Zoveel asielzoekers stuurden de EU-landen weg tijdens de pandemie zomaar, zonder proces, aan de Europese grenzen.

Deze praktijk – het uitvoeren van ‘pushbacks’ – is illegaal en letterlijk levensgevaarlijk: uit onderzoek van The Guardian blijkt dat het de afgelopen anderhalf jaar heeft geleid tot de dood van zeker 2000 mensen. Een onvoorstelbaar en tragisch aantal.

Vorig jaar bleek dat Europese grensbewakingsorganisatie Frontex vaak op de hoogte is van deze pushbacks.

Vorig jaar bleek dat Europese grensbewakingsorganisatie Frontex vaak op de hoogte is van deze pushbacks. Onderzoeksjournalisten toonden zelfs aan dat het EU-agentschap soms medeplichtig is. Dit is onacceptabel: Frontex moet de grenzen beschermen, maar ook de mensenrechten van vluchtelingen die daar asiel aanvragen. Dat dit geen prioriteit is voor de Europese grensbewaker, blijkt ook uit het feit dat het veel te lang duurt om medewerkers aan te stellen die toezien op het naleven van fundamentele rechten. Hier is al lang en breed toe besloten en het geld is er, maar ze worden niet of nauwelijks geworven.

Dit is onacceptabel: Frontex moet de grenzen beschermen, maar ook de mensenrechten van vluchtelingen die daar asiel aanvragen.

Inmiddels lopen er verschillende onderzoeken naar de misstanden bij Frontex. Ook in het Europees Parlement is een speciale commissie (de Frontex Scrutiny Working Group, FSWG) bezig om niet alleen diepgaand onderzoek te doen, maar ook met aanbevelingen te komen voor hoe het beter kan. De afgelopen week was een van de leden van de FSWG, mijn Nederlandse collega in het parlement Tineke Strik (GroenLinks), op reis in Griekenland om naast de situatie in enkele vluchtelingenkampen daar ook ter plekke meer te horen over mensenrechtenschendingen aan de grens. Ook daarbij bleek weer dat de rapportage en monitoring rond de grenscontrole-activiteiten onvoldoende is.

In het Europees Parlement is een speciale commissie bezig om niet alleen diepgaand onderzoek te doen, maar ook met aanbevelingen te komen voor hoe het beter kan.

Op basis van dit rapport moeten er zo snel mogelijk veranderingen worden doorgevoerd, die in ieder geval een eind maken aan het schenden van de meest basale rechten van vluchtelingen die aan de Europese buitengrens aankomen. Het kan niet zo zijn dat de grensbewaking zich in een schemergebied van democratische controle beweegt. Voor de lange termijn hoop ik dat de aanbevelingen van de FSWG ook het fundament vormen om het toezicht op Frontex te versterken en het afleggen van verantwoording transparant en strak te organiseren. De huidige situatie leidt tot tragedies waar Frontex en grensautoriteiten in de lidstaten bij betrokken zijn, maar waar niemand voor ter verantwoording kan worden geroepen. Het voldoen aan onze eisen op het gebied van mensenrechten en rechtsstaat is een cruciaal onderdeel van een eerlijk en humaan Europees asiel- en migratiebeleid. Mensen in nood die bescherming zoeken, laten we nooit aan hun lot over.

Ik zie het als een van mijn belangrijkste taken om hier als Europarlementariër de komende jaren verschil in te maken.

Toen afgelopen maand 130 migranten overleden nadat de Libische en Italiaanse kustwacht verschillende noodkreten negeerden, haalde dit amper het nieuws. Ook hier was Frontex op een negatieve manier bij betrokken. Dit raakt onze kernwaarde: humaniteit. Van nationale grensbewakers en de Frontex-organisatie verwacht ik elke keer weer dat het maximale wordt gedaan om mensenlevens te redden. Het maakt daarbij niet uit hoe of waarom deze mensen op zee beland zijn. Wegkijken mag nooit. Ik zie het als een van mijn belangrijkste taken om hier als Europarlementariër de komende jaren verschil in te maken.

Vanavond zal ik de vergadering van de LIBE commissie (burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken) van het Europees Parlement bijwonen. Vanaf 18.15 uur staat een discussie op de agenda met journalisten over recente onderzoeken met betrekking tot de migratie situatie in het Middellandse Zee. Meer info en link naar livestream is hier te vinden.