Verdedig bondgenoot Oekraïne eensgezind tegen Poetins agressie

Onze bondgenoot Oekraïne zit in de tang bij Poetin. Meer dan honderdtwintigduizend Russische soldaten zijn de afgelopen maanden samengetrokken langs de oostelijke Russisch-Oekraïense grens. In het noorden houden Rusland en het illegale Belarus-regime de komende weken goed getimede ‘militaire trainingen’.

Ook in de al door Rusland geannexeerde zuidelijke Krim staan tienduizenden troepen klaar. Elke dag komen nieuwe treinen met zwaar militair materieel uit andere delen van het land aan bij de Oekraïense grens. Volgens Amerikaanse inlichtingendiensten plant Rusland een staatsgreep in Kyiv. Het is duidelijk: Poetin zoekt escalatie, en wij moeten daar op voorbereid zijn.

Patroon van agressie

Ruslands agressie tegen Oekraïne staat niet op zichzelf. Al jaren bezet Rusland delen van Georgië, Moldavië en Oekraïne. Recente politieke crises in Belarus, Armenië en Kazachstan gebruikt Poetin om ook in die belangrijke grenslanden troepen neer te zetten of invloed uit te breiden. Aan de buitengrenzen van de EU strijdt Rusland aan de kant van de Syrische dictator Assad, steunt het Kremlin verdeeldheid en ondermijning van democratische hervormingen in de Balkanlanden en hebben Russische huurlingen een steeds grotere rol op het Afrikaanse continent.

Zelfs de Europese Unie wordt inmiddels stelselmatig ondermijnd door een Kremlin dat moedwillig COVID-desinformatie verspreidt, extreemrechtse en extreemlinkse partijen steunt, het vertrouwen in de democratie ondermijnt en interne verdeeldheid aanwakkert. Overal ter wereld probeert Poetin de internationale rechtsorde te destabiliseren. Ondertussen zet hij de EU klem door onze grote afhankelijkheid van Russisch gas.

Absolute macht

Poetins doelen zijn helder. Hij wil absolute macht. In eigen land is hij daar dichtbij. Met een recente grondwetswijziging kan hij tot 2036 president blijven. Serieuze oppositieleden als Alexei Navalny en Boris Nemtsov maakt hij genadeloos onschadelijk. De laatste kritische NGO’s worden nu opgedoekt. Bijna alle onafhankelijke media zijn buitenspel gezet.

Maar een autocraat is altijd onzeker. Poetin weet dat de Russische bevolking zich elk moment tegen hem kan keren. Daarom onderdrukt hij democratiseringsbewegingen in buurlanden als Belarus met harde hand. Want de val van een dictator als Loekasjenka zou de Russische bevolking op ideeën kunnen brengen.

Nu wil Poetin zijn gewapende bedreiging van buurland Oekraïne gebruiken om de regels in Europa te herschrijven. Vorige maand opende hij de onderhandelingen met de NAVO met een voorstel dat rechtstreeks uit de Koude Oorlog leek te komen. Belangrijkste punt daarin: voormalige Sovjetlanden moeten in Ruslands militaire ‘invloedssfeer’ blijven.

Dat is natuurlijk onacceptabel. Alle landen hebben het recht om zelf democratisch te kiezen bij wie zij zich aansluiten. Bovendien: Oost-Europa heeft weinig goede ervaringen met de Sovjetunie. Dat is ook de heldere reactie van de EU, de VS en de NAVO op Ruslands imperialistische voorstellen. Wij laten ons niet door Rusland chanteren. Het is ironisch genoeg juist het gedrag van Rusland zelf wat landen dwingt om bij anderen bescherming en steun te zoeken.

Diplomatie

Natuurlijk moeten we in gesprek blijven. En dat doen we ook. In de afgelopen weken zijn er continu onderhandelingen geweest tussen Rusland en de VS, de NAVO, Oekraïne en EU-lidstaten. Tegelijkertijd moeten we realistisch zijn. Rusland heeft deze crisis volledig zelf gecreëerd. En het lijkt maar matig geïnteresseerd in een diplomatieke oplossing. Ieder voorstel voor concrete de-escalatie slaat het Kremlin af. Ondertussen verspreiden Russische staatsmedia propaganda die een hernieuwde invasie bijna onvermijdelijk maakt.

Daarom moeten we ons op twee manieren voorbereiden. Ten eerste door vooraf de kosten van agressie zo hoog mogelijk te maken. Iedere verdere invasie moet worden gevolgd door keiharde maatregelen. Pijpleiding Nord Stream 2, die Europa nog afhankelijker maakt van Russisch gas, moet permanent worden stopgezet. Rusland moet worden afgesloten van internationaal betalingssysteem SWIFT. En Poetin zelf en zijn regime moeten onder de zwaarst mogelijke sancties worden geplaatst.

Bovendien moeten we klaarstaan om zonodig EU- en NAVO-grondgebied te verdedigen. Nederland heeft al toegezegd twee F-35s naar het Zwarte Zeegebied te sturen. Ook de VS, Spanje, Frankrijk en Denemarken hebben vliegtuigen, marineschepen en troepen klaarstaan. De Baltische staten zijn in de hoogste staat van paraatheid gebracht.

Eenheid

Die eenheid tussen onze democratische bondgenoten is van cruciaal belang. Rusland probeert ieder haarscheurtje in de alliantie uit te buiten. Want Poetin weet: verdeeldheid is zijn belangrijkste wapen. Zeker als hij daarmee de VS, nog steeds de machtigste democratie, buitenspel kan zetten. Daarom is het zo belangrijk dat Duitsland, in plaats van wapenleveranties aan Oekraïne te blokkeren, zich ondubbelzinnig aansluit bij sanctievoorstellen en dat Frankrijk niet op eigen houtje gaat onderhandelen. Want alleen samen kunnen we Rusland het hoofd bieden.

Die eenheid strekt ook tot in Oekraïne. De Oekraïense bevolking verdient onze ondubbelzinnige support. Daarom heeft de Europese Unie maandag een groot pakket aan steunmaatregelen toegezegd. Ook bij Russische cyberaanvallen springt de EU bij. Verscheidene NAVO-landen, waaronder ook Nederland, hebben bovendien beloofd extra wapens te sturen of daar welwillend naar te kijken.

Maar er is meer nodig. We kunnen simpelweg niet toelaten dat Oekraïne, dat enorme stappen heeft gezet in haar democratisering, nu weer ten prooi valt aan Poetins imperialisme. Dat zou een gigantische overwinning zijn voor autocraten over de hele wereld.

Afhankelijkheid verminderen

Tenslotte is het hoog tijd dat we onze afhankelijkheid van dictaturen stopzetten. We kunnen niet langer toestaan dat onze eensgezindheid wordt gegijzeld door Russisch gas en dreigende inflatie. Gelukkig staan de VS al klaar om ons extra gas te leveren als Rusland de kraan weer dichtdraait. Maar dat is een noodmaatregel. We moeten zo snel mogelijk alternatieven ontwikkelen. Dat geldt ook voor de opbouw van onze eigen militaire capaciteiten in EU- en NAVO-verband.

Laat ik heel duidelijk zijn. Er is geen enkel land dat Rusland bedreigt. Het is Rusland zelf dat onafhankelijke landen bedreigt met verdere invasie. Het is mijn grootste hoop dat er een diplomatieke oplossing komt en dat de ontspanning in de relatie tussen de NAVO en Rusland op termijn terugkeert. Maar we moeten voorbereid zijn voor elk scenario. Het onafhankelijke volk van onze bondgenoot Oekraïne verdient onze volledige steun.